Pałac i Muzeum Historyczne w Dukli fotografie.

        Początki zespołu pałacowego w Dukli, w którym obecnie ma swoją siedzibę Muzeum Historyczne, sięgają doby renesansu. Najpewniej około połowy XVI wieku buduje tu zamek Jan Jordan z Zakliczyna. Szybko postępująca degradacja budowli powoduje, że jeden z kolejnych właścicieli Dukli, Franciszek Bernard Mniszech, przystępuje do przebudowy rezydencji. Jego staraniem w latach 1636-38 powstaje jednopiętrowa budowla (obecny pałac) ustawiona w obrębie czworoboku fortyfikacji bastionowych. Na przełomie XVII i XVIII wieku prace przy pałacu kontynuuje wnuk Franciszka Bernarda -Józef Wandalin Mniszech, marszałek wielki koronny i kasztelan krakowski. Obecny wygląd zespół pałacowy w Dukli zawdzięcza Jerzemu Wandalinowi Mniszchowi. W latach 1764-65 podejmuje on gruntowną przebudowę dotychczasowej rezydencji. Jednopiętrowy zamek zostaje nadbudowany kolejną kondygnacją i nakryty mansardowym dachem. Po bokach pałacu, w miejscu dawnych bastionów powstają dwie okazałe oficyny. Całość założenia pałacowego dopełnia park w stylu ogrodu francuskiego z trzema basenami wodnymi oraz szpalerami z lip, akacji i grabów. Powstanie tej okazałej rezydencji magnackiej związane jest z przebiegiem kariery politycznej Jerzego Wandalina Mniszcha, marszałka nadwornego koronnego, starosty generalnego wielkopolskiego i kasztelana krakowskiego. W roku 1750 żeni się on z Maria^ Amalią - córką Henryka Bruhla, ministra skarbu na dworze Augusta III. Dzięki swojemu teściowi szybko dochodzi do znacznych godności w państwie. Śmierć Augusta III i elekcja w roku 1764 Stanisława Augusta Poniatowskiego powoduje, że Jerzy Mniszech popada w swoisty niebyt polityczny. Wraz z żoną i córką opuszcza Warszawę, by zamieszkać w należącej do niego Dukli. Lata 1764-78 stanowią, okres świetności dukielskiej rezydencji Mniszchów. Gruntownie przebudowany i wykwintnie urządzony pałac staje się centrum życia towarzyskiego i artystycznego. Wielka w tym zasługa żony Jerzego Mniszcha - Marii Amalii z Bruhlów. Obdarzona urodą i wdziękiem, znana jest w kręgach magnatem z doskonałego gustu artystycznego oraz zamiłowania do muzyki i teatru. W dukielskiej rezydencji Mniszchowie gromadzą pokaźną bibliotekę i kolekcję obrazów. W nie istniejącym dziś budynku funkcjonuje teatr. Na usługach dukielskiego pałacu znajduje się kapela oraz gwardia nadworna i straż szwajcarów. Jerzy Wandalin Mniszech nie ogranicza swej działalności w Dukli do zespołu pałacowo-parkowego. W la-tach 1764-65 kończy przebudowę kościoła p.w. św. Marii Magdaleny, by następnie podjąć prace przy wystroju wnętrza świątyni. W rezultacie powstaje unikalny zabytek stylu rokoko. Do dzisiaj wzbudzają zachwyt misterne dekoracje kaplic, sarkofag Marii Amalii z Bruhlów oraz wspaniała kompozycja ołtarza głównego. Dziełem Jerzego Mniszcha jest także fasada kościoła 00. Bernardynów w Dukli, Okres świetności dukielskiej rezydencji przerywa w kwietniu 1772 śmierć Marii Amalii. W sześć lat później umiera Jerzy Mniszech. Oboje zostają pochowani w kryptach kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Dukli. W styczniu 1779 roku córka Mniszchów, Maria Józefa Szczęsna Potocka, sprzedaje pałac wraz z całą Duklą Józefowi Kantemu Ossolińskiemu. Poprzez kolejnych spadkobierców pałac staje się własnością rodziny Męcińskich. Pożar z roku 1821 oraz pobyt wojsk rosyjskich w roku 1849 walnie przyczyniają się do zniszczenia wnętrza pałacu. Świetności XVI 11-wiecznej rezydencji nie są w stanie przywrócić prace remontowe podjęte w roku 1875 przez Adama Męcińskiego. Poważnie uszkodzony podczas drugiej wojny światowej pałac zostaje odbudowany, a w jego wnętrzach ma swoją siedzibę Muzeum Historyczne. Muzeum Historyczne w Dukli znane jest przede wszystkim z ekspozycji prezentujących działania militarne w Karpatach w okresie I i II wojny światowej. Trzon wystaw militarnych tworzą eksponaty związane z bitwą o Przełęcz Dukielską z 1944 roku. Dużym zainteresowaniem zwiedzających cieszy się skansen broni ciężkiej. Od kilku lat Muzeum prezentuje ekspozycję poświęconą historii Dukli i rezydencji pałacowej. W zbiorach znajdują się meble oraz część biblioteki pałacowej. Zwiedzający mogą zapoznać się z dokumentami dotyczącymi historii Dukli i kolejnych właścicieli rezydencji. Na drugim piętrze pałacu znajduje się wnęka XVIII -wiecznej kaplicy pałacowej z zachowaną oryginalną dekoracją. Dużo uwagi Muzeum poświęca gromadzeniu dokumentów związanych z działalnością Armii Krajowej na Podkarpaciu

powrót